van Marja Ruijterman aan COC-sociëteit De Schakel


De Schakel was de sociëteit annex dancing van het COC die van 1955 t/m 1978 aan de Korte Leidsedwarsstraat 49 gevestigd was en die een populaire uitgaansgelegenheid voor zowel homomannen als lesbische vrouwen was. Meer over De Schakel lees je op Wikipedia.

---

Op Facebook schreef Marja Ruijterman in januari 2023:

De allereerste keer dat ik aanbelde bij de dancing van het COC, de Schakel in de Korte Leidsedwarsstraat, was ik zo vreselijk bang. Waar zou ik terecht komen? Hadden alle vrouwen snorren? Ik had geen idee wat me te wachten stond. Trillend ging mijn wijsvinger naar de bel. Het was 1973, ik had gelezen dat je pas op je achttiende binnen mocht en was geloof ik de enige die netjes een paar jaar had gewacht.




Binnengekomen stevende ik op de bar af en begon aan de martini's. Na drie glazen durfde ik de barman te vragen of er ook vrouwen kwamen. Ik zag alleen maar mannen, wel bekende mannen zoals Harrie Mulisch. Ik vroeg me af wat die daar nu te zoeken had. Hij zat altijd naar de vrouwen te kijken. Later bleek dat hij een boek had geschreven: 'Twee vrouwen' daarna zag ik 'm niet meer. Hij deed waarschijnlijk inspiratie op.

De barman wees achter me en zie: er was nog een bar en daar zaten vrouwen. Hele leuke aardige vrouwen en de meeste zonder snor. Enigszins wiebelig van de martini's ging ik er op af.

Daarna begon een nieuw leven. Ik danste elke nacht tot vier uur op heerlijke motown en 70er jaren muziek: "If you don't know me by now... en Play that funky music now boy..". Kwam vriendelijke mensen tegen die me hartelijk omhelsden. Dat kende ik niet en ik genoot er met volle teugen van. Om vier uur werd ik er uit gezet terwijl André Hazes zong over een laatste biertje.

De volgende ochtend weer vroeg naar mijn werk waar ik mijn roes uitsliep. In het begin woonde ik nog bij mijn ouders die natuurlijk elke nacht weer ongerust waren. Dan was het muisstil in huis en donker. Ik schuifelde naar binnen in de Talmastraat hopend dat ze sliepen en ineens ging het licht aan: "Waar kom jij vandaan?" Ai, ik probeerde me nog recht te houden maar viel natuurlijk meteen door de mand. Die arme ouders van me die hebben wat met me mee gemaakt.

Op een dag vroegen ze of ik naar de radio wilde om een interview te geven. Dat deed ik wel en ze gaven me een telefoon en wie had ik aan de lijn? Robert Long! Inmiddels een icoon in die tijd waar we heel blij mee waren. Zijn liedjes hebben heel wat goeds gedaan voor de homo-emancipatie. Ik schijn iets stoms gezegd te hebben op de radio wat ik hier niet ga herhalen maar iedereen was boos op me.




Een groepje mannen en vrouwen dansten zo leuk met elkaar en ze waren zo mooi dat er licht om ze heen leek te schijnen. Vol bewondering keek ik en op een avond vroeg één van hen me ten dans. Van af die tijd maakte ik deel uit van het groepje. We rolschaatsten in het Vondelpark met een bakfiets in het midden en deelden snoepjes uit. Of we deelden snoepjes uit in de tram.

Het maakte me zo gelukkig met die vriendelijke vrolijke mensen om te gaan. Grappig genoeg heb ik met de meeste nog steeds contact... al woont de één in Tunesië en de ander in Londen en een paar duiken vaak op op plekken waar ik ook kom of we drinken koffie. Keurige dames en heren ondertussen, nou ja... bijna keurig.

De Schakel was een geweldige plek waar iedereen welkom was. Het COC werd Cultureel Ontmoeting Centrum genoemd omdat in het verleden het een schande was dus mensen gingen stiekem door de achteringang naar binnen. Nu voelde iedereen zich gelukkig vrij.

Een paar jaar later speelden we met een deel van het groepje een performance in het Vondelpark. Iedereen beeldde heel erg vergroot een eigenschap van zichzelf uit. Mijn ouders kwamen ook kijken en begrepen er niets van maar pa maakte wel foto's.

---

Op haar weblog schreef Marja Ruijterman in februari 2018:

Mijn moeder vond het verschrikkelijk dat ik op vrouwen viel. Ik vertelde het haar op mijn zestiende. We hadden er vreselijke ruzies over die steeds terugkwamen. Ze had altijd gezegd: "Mar, je moet je niets aantrekken van wat anderen vinden en je eigen leven leven." Dit ging haar te ver. Het was haar wezensvreemd. Ze kraakte mijn vriendinnen zo af dat ik mijn best moest doen om daar niet in mee te gaan.

"Wat heeft ze een raar nekkie" en dan zag ik het ook ineens, hoe groot mijn verliefdheid ook was. Na acht jaar schreef ze er een gedicht over. Mijn vader reageerde: "Ach, als je maar gelukkig bent. Ik dacht het al aan de manier waarop je je jas dicht knoopt." Heb nooit begrepen hoe ik mijn jas dicht knoop maar mijn geliefde begrijpt hem wel.

Er werd een moeder dochter-avond georganiseerd door het COC en ja hoor ze ging mee. Mijn vader ook want ze gingen overal samen naar toe maar hij mocht niet naar binnen. Het was hartje Amsterdam, mijn vader ging nooit naar café's en hij heeft de hele avond op de gang zitten wachten.

Mijn moeder had ook hier het hoogste woord en begon haar gedicht voor te lezen. Ik schaamde me dood en verstopte me onder de bar. Iedereen vond het prachtig en ze kreeg applaus. Daarna gingen we dansen. Een vrouw stapte op mijn moeder af en vroeg haar ten dans. 'Oh God, nou zul je het hebben.

Mijn moeder stond op, keek naar me met een blik van: ik laat me niet kennen en danste een quickstep met de vrouw al worstelend wie hier de leiding nam. Die liet ze zich niet uit handen nemen en de vrouw ook niet. Mijn moeder en ik raakten aardig teut en het werd steeds gezelliger. Toen het afgelopen was kwamen we de hal in en daar zat mijn vader trouw te wachten. Samen liepen ze naar de tram. Realiseer me nu dat ik 'm niet eens een drankje ben komen brengen.

Het gedicht werd in het COC-krantje geplaatst. Ik was het kwijt maar iemand heeft het opgeduikeld tot mijn grote verrassing. Toen vond ik het vreselijk maar nu ben ik zo trots op haar.

---

Marja Ruijterman schreef op haar weblog ook nog:
- Lesbisch, een politieke keuze? (2020)
- We zijn allemaal zo gevoelig (2017)
- Uit de Kast vroeger en nu (2013)